Na twee weken onderhandelen is de jaarlijkse vergadering van de Commission for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources (CCAMLR) — het intergouvernementele orgaan dat verantwoordelijk is voor het behoud van mariene fauna in de Zuidelijke Oceaan — opnieuw geëindigd in een patstelling over een voorstel uit 2018 om een marien beschermd gebied (MPA) van 670.000 vierkante mijl rond het iconische Antarctisch Schiereiland in te stellen.

Het voorstel werd voor het zevende jaar op rij niet aangenomen, ondanks de vastberaden inzet van natuurbeschermers die zich blijven scharen achter een initiatief waartegen slechts twee van de 27 lidstaten zich nog verzetten: de Volksrepubliek China en de Russische Federatie.

Elke beschermingsmaatregel die bij CCAMLR wordt voorgesteld vereist unanieme steun van de lidstaten — een regel die pogingen om één van ’s werelds belangrijkste krillhabitats te beschermen herhaaldelijk heeft gefrustreerd. Krill, een klein garnaalachtig kreeftachtigen, vormt de belangrijkste voedselbron voor baleinwalvissen, waardoor het Antarctisch Schiereiland een van de belangrijkste foerageergebieden ter wereld is voor vinvissen en bultruggen.

CCAMLR komt elk jaar bijeen om ecologisch cruciale besluiten te nemen over de krillvisserij, waaronder het instellen van MPA’s en het vastleggen van de zogeheten trigger catch limit — in feite de totale hoeveelheid krill die mag worden onttrokken voordat de visserij voor dat seizoen wordt gesloten.

Vorig jaar werd een belangrijke beschermingsmaatregel niet verlengd: de verplichting om de totale krillvangst over een groter geografisch gebied te verspreiden, bedoeld om het risico op lokale uitputting te verkleinen. Het wegvallen van dit langdurige beschermingskader, zonder een vervangend plan, heeft opnieuw zorgen doen ontstaan over krillpopulaties, vooral rond het Antarctisch Schiereiland.

De ongekend vroege sluiting van de Antarctische krillvisserij, nog vóór het einde van het seizoen vorig jaar, kan ermee te maken hebben dat die spreiding van de visserijinspanning problematisch is. Zonder de zogeheten move-on clause is de milieudruk van de krillvisserij sterker geconcentreerd dan ooit: de volledige vangst kan nu uit één enkel gebied worden gehaald, meestal precies in de voedselgebieden van walvissen, zeehonden en pinguïns.

Een van de sterkste argumenten vóór het instellen van de MPA is dat de dichtheid van krill rond het Antarctisch Schiereiland — waar een groot deel van de visserij-inspanning nu samenkomt — sinds de jaren zeventig mogelijk met wel 80% is afgenomen. Onderzoekers denken dat deze scherpe daling in krillrijkdom ook de populaties Adéliepinguïns en kinbandpinguïns treft, waarvan de aantallen in de afgelopen veertig jaar respectievelijk met 42% en 68% zijn teruggelopen.

Een in 2023 gepubliceerde, peer-reviewde studie concludeerde dat de beschikbaarheid van krill een beperkende factor is voor de voortplanting van bultruggen. De onderzoekers wezen daarbij expliciet op “aanhoudende opwarming van de oceaan en toenemende visserij” als oorzaken van de teruglopende krillpopulaties, met vermoedelijk directe gevolgen voor de walvissen. Zo daalden de drachtpercentages van bultruggen bij het West-Antarctisch Schiereiland van 86% in 2017 naar 29% in 2020, na een periode van verminderde krillbeschikbaarheid.

Terwijl cruciale beschermingsmaatregelen worden teruggedraaid of geblokkeerd, en krill — en de dieren die ervan afhankelijk zijn — blijft afnemen, breidt de krillvisserij-industrie zich juist verder uit. Tijdens de CCAMLR-vergadering kreeg de Volksrepubliek China toestemming om een nieuw gebouwde krill-supertrawler te licentiëren van 15.255 ton en 138 meter lang. Dit schip zal komend seizoen naar verwachting het grootste vissersvaartuig zijn dat in Antarctica opereert. Hoewel de diplomatieke patstelling voortduurt, groeit het momentum in de retail- en consumentenwereld. Meer dan ooit ligt het bij bedrijven en individuen om te handelen waar overheden tekortschieten.

De dag voordat de CCAMLR-vergadering werd afgesloten, werd de sombere stemming onder natuurbeschermingsdelegaties opgefleurd door een baanbrekende aankondiging van de gezondheids- en welzijnsgigant Holland & Barrett. Met meer dan 1.000 winkels in 19 landen verklaarde het bedrijf te stoppen met de inkoop van alle producten op basis van krill, in lijn met zijn inzet om kwetsbare ecosystemen te beschermen. Het is de eerste grote retailer in het Verenigd Koninkrijk die deze stap zet.

Dit besluit volgde op uitgebreide gesprekken met vertegenwoordigers van Sea Shepherd Global, die fotografisch bewijs deelden van supertrawlers die opereren tussen foeragerende walvisgroepen in een gebied dat zó ecologisch belangrijk is dat het al bijna tien jaar lang jaarlijks wordt voorgesteld als marien beschermd gebied.