Plasticvervuiling verstikt onze oceaan. Je vindt het om koraalriffen gewikkeld, drijvend door mariene reservaten, aanspoelend op stranden, en dodelijk voor wilde dieren, van het oceaanoppervlak tot de diepzee. In gebieden zoals de Great Pacific Garbage Patch, een stuk oceaan meer dan twee keer zo groot als Texas, heeft zich een verbijsterende hoeveelheid plastic afval opgehoopt. Veel daarvan valt uiteen in microplastics, die moeilijk van afstand te zien zijn en nog moeilijker op te ruimen.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, komt het merendeel van dat plastic niet van rietjes of boodschappentasjes. Onderzoek toont aan dat tot wel 86% van het plastic in de Pacific Garbage Patch afkomstig is van de visserijsector: netten, lijnen, kratten, boeien en ander vistuig, vaak verloren, achtergelaten of opzettelijk in zee gedumpt. Dit zogenaamde “spookvistuig” is een van de dodelijkste vormen van oceaanplastic, omdat het zeeleven blijft vangen en doden lang nadat het is weggegooid.

Plastic vistuig doodt niet alleen individuele dieren, het beschadigt volledige ecosystemen. Netten verstikken koraalriffen en blokkeren zonlicht dat essentieel is voor zeegrasvelden. Vallen en lijnen schrapen over de zeebodem en breken deze af. Microplastics afkomstig van versleten vistuig komen in de voedselketen terecht en stapelen zich op in vissen, zeevogels en zelfs toppredatoren. Deze vervuiling ondermijnt biodiversiteit, verstoort broedgebieden en bedreigt het voortbestaan van soorten die al op de rand van uitsterven staan.

Onze bemanningen en vrijwilligers vinden dit vistuig tijdens al onze campagnes, zowel op zee als aan land: walvissen die verdrinken in netten, zeehonden verstrikt in plastic vislijnen, zeebodems vol illegale plastic octopusvallen, en zelfs afgelegen stranden waar zeeschildpadden nestelen liggen bezaaid met tonnen vistuig die dag na dag aanspoelen. We zullen nooit stoppen met opruimen waar we het vinden, maar een betere oplossing is om het probleem bij de bron aan te pakken, maar de industriële visserijsector moet stoppen met de oceaan als een vuilnisbelt te beschouwen. Volgens het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) zal de hoeveelheid plastic afval tegen 2060 verdrievoudigen.
“We gaan deze plasticvervuilingscrisis niet oplossen met recyclage; we hebben een systemische transformatie nodig om de overgang naar een circulaire economie te realiseren,” aldus UNEP-directeur Inger Andersen.

Een Verdrag om Plasticvervuiling te Stoppen?
Op dit moment komen delegaties uit 179 landen samen in het Palais des Nations van de VN in Genève, Zwitserland, om te proberen een Wereldwijd Plasticverdrag af te ronden – een internationaal, juridisch bindend instrument om een einde te maken aan de plasticvervuilingscrisis. Als het slaagt, zou dit het eerste internationale akkoord kunnen worden dat de volledige levenscyclus van plastic aanpakt. Niet alleen hoe plastic wordt weggegooid, maar ook hoe het wordt geproduceerd, gebruikt en ongecontroleerd in het milieu terechtkomt, met name in de oceaan. Het is duidelijk dat dit verdrag dringend nodig is. Maar het staat ook ernstig onder druk.

De vorige onderhandelingsronde, die plaatsvond in Busan, Zuid-Korea, mislukte toen landen het niet eens konden worden over de vraag of de plasticproductie beperkt moest worden of de giftige chemicaliën die gebruikt worden bij de productie gereguleerd moesten worden. Achter de schermen waren de lobbyisten van de industrie massaal aanwezig, met als doel het verdrag te verzwakken en de belangen van de fossiele brandstoffen- en petrochemische sector te beschermen.
Nu hebben de afgevaardigden in Genève tot 14 augustus de tijd om tot een consensus te komen, waarbij ze regel voor regel door het 22 pagina’s tellende document met 32 artikelen gaan, opgesteld door het Intergouvernementeel Onderhandelingscomité (INC).

Hoe wil kan verdrag – als het volledige ontwerp wordt aangenomen – de oceaan beschermen?

Wat het Verdrag Voorstelt te Doen - Hier zijn enkele van de specifieke maatregelen in het ontwerpverdrag die kunnen helpen om de oceaan te beschermen tegen plasticvervuiling:

• Plastic producten – verplicht landen om plastic producten die het meest schadelijk zijn voor het milieu te verminderen, uit te faseren of te verbieden. Het gaat hierbij om producten die giftige chemicaliën bevatten, niet recyclebaar zijn of vaak als zwerfafval eindigen (Artikel 3).

• Aanbod (Duurzame Productie) – stelt optionele wereldwijde doelstellingen voor om de productie van plastic te verminderen, die gevolgd zouden worden via nationale rapportages als ze worden aangenomen (Artikel 6).

• Visserijmateriaal en oceaanvervuiling – roept landen op om te voorkomen dat plastic afval in de oceaan terechtkomt, waaronder vervuiling door achtergelaten, verloren of overboord gegooid vistuig (Artikel 7).

• Productontwerp – moedigt landen aan om het ontwerp van plastic producten te verbeteren, zodat ze duurzamer, herbruikbaarder, recyclebaarder en minder giftig worden (Artikel 5).

• Monitoring en Rapportage – verplicht landen om regelmatig verslag uit te brengen over hun plasticproductie, -gebruik en de acties die zij onder het verdrag ondernemen (Artikel 15), en bevat optionele bepalingen voor het bijhouden van de productie en het aanbod van plastic (Artikel 6).

• Opruiming van plastic – moedigt het opruimen en verwijderen van bestaande plasticvervuiling aan, vooral in gebieden waar plastic zich al in grote hoeveelheden heeft opgehoopt (Artikel 9).

• Ondersteuning voor ontwikkelingslanden – vraagt rijkere landen om financiële middelen, technische ondersteuning en capaciteitsopbouw te bieden om landen met lagere inkomens te helpen bij de uitvoering van het verdrag (Artikelen 11 en 12).

Zijn de Acties Specifiek Genoeg om de Oceaan te Beschermen?
Diplomatiek gezien schiet het verdrag nog tekort. Hoewel het de juiste uitgangspunten bevat, zoals het verminderen van schadelijke plasticproducten, het voorkomen van vervuiling door vistuig, en het opruimen van bestaand afval, laat het de meeste details open voor interpretatie. En dat is een groot probleem als het gaat om het beschermen van de oceaan.

Neem bijvoorbeeld Artikel 3, dat criteria opsomt voor het verbieden van plasticproducten die giftig zijn, niet recyclebaar, of waarschijnlijk in het milieu terechtkomen. Maar het noemt niet om welke producten het gaat. Die taak wordt overgelaten aan bijlagen die in de loop van de tijd kunnen worden bijgewerkt. In de huidige ontwerpbijlagen staan dingen als plastic rietjes, microbeads en voedselverpakkingen van piepschuim. Maar er wordt geen enkele melding gemaakt van vistuig, terwijl spookvistuig aan alle risicocriteria van het verdrag voldoet!

Erger nog: veel van de voorstellen in het verdrag gebruiken vage formuleringen zoals “voor zover passend” of “afhankelijk van nationale omstandigheden”, wat landen veel ruimte geeft om weinig of niets te doen. En tenzij de regeringen in Genève het eens worden over het juridisch bindend maken van de belangrijkste onderdelen, is er geen enkele verplichting voor landen om zich aan de afspraken te houden.
Een verdrag zonder echte regels zal de plasticstroom naar de oceaan niet stoppen, het zal er alleen goed uitzien op papier, terwijl de crisis verder escaleert.

Daarom moet er een sterk verdrag komen
- Juridisch bindende limieten stellen aan plasticproductie, inclusief industrieel vistuig
- De meest schadelijke en niet-terugwinbare soorten vistuig volledig verbieden
- Landen verplichten om verloren vistuig op te sporen en visserijvloten verantwoordelijk te houden voor het dumpen ervan
- Fossielebrandstoflobbyisten uitsluiten van het onderhandelingsproces en wetenschap en ervaring van frontliniegemeenschappen vooropstellen

De Oceaan Heeft Geen Beloftes Meer Nodig. Ze Heeft Actie Nodig.
Sea Shepherd Global roept de delegaties in Genève op om zich tegen de vervuilers te verzetten en de oceaan te beschermen met de urgentie die het verdient. Zeedieren hebben geen tijd voor afgezwakte compromissen. Ondertussen zal Sea Shepherd Global blijven doen wat het het beste kan: plastic uit de oceaan verwijderen en het zeeleven redden dat erin verstrikt raakt.

In Griekenland heeft onze bemanning duizenden illegale plastic octopusvallen en vislijnen uit het water gehaald, waarbij honderden levende octopussen werden bevrijd van de zekere dood. In Zuid-Italië, tijdens Operation Ghostnet, haalde de bemanning een enorme illegale visnet van 5 kilometer lang op, net voor de kust van een gebied waar zeeschildpadden broeden, net op tijd voor het nestseizoen. En vorige maand in de Baltische Zee, bracht de bemanning van de Triton uren door met het ophalen van een massief 802 kilo zwaar spooknet van een diepte van 33 meter net voor de kust van Denemarken.
We werken niet alleen op zee. Aan de kusten over de hele wereld, ruimen Sea Shepherd vrijwilligers en partners dagelijks stranden op, waarbij ze tonnen aan vistuig en ander plastic afval verwijderen dat aanspoelt, van Australië en Kaapverdië tot Spanje en de Faeröer-eilanden.
Wat er ook gebeurt in Genève, Sea Shepherd Global blijft vechten op zee, op de stranden en overal waar plastic vistuig het zeeleven vernietigt.