Microplastics stonden deze maand volop in het nieuws, nadat verontrustende nieuwe wetenschappelijke studies aantonen dat microplasticvervuiling nu in 99% van de vis- en garnalenmonsters is aangetroffen; in landbouwhuisdieren zoals varkens, koeien en kippen; en nu ook door het hele menselijk lichaam, inclusief onze hersenen.

De ophoping van microplastics in de oceaan wordt sinds de jaren ’70 bestudeerd. Deze micro- en nanoplasticdeeltjes (MNP), die meestal onzichtbaar zijn voor het menselijk oog, ontstaan door het afbreken van grotere plastic producten, zoals flessen, wegwerptassen en voedselverpakkingen, die na verloop van tijd in het milieu terechtkomen. Zeezoogdieren nemen deze deeltjes op via het water dat ze binnenkrijgen, waarna de plasticdeeltjes zich ophopen in de voedselketen, tot aan de mens toe.

Hoewel synthetische microvezels uit kleding de grootste bron van microplastics in het milieu zijn, zijn er al oplossingen beschikbaar - zoals filters voor wasmachines - om te voorkomen dat deze vezels in onze wateren terechtkomen. Bovendien stappen consumenten steeds meer over op duurzame alternatieven voor wegwerpproducten zoals plastic rietjes, boodschappentassen en flessen.

Maar één van de grootste bronnen van microplastics krijgt nog steeds weinig aandacht: de visserij industrie.

Verbazingwekkend in zijn wereldwijde omvang en efficiëntie, haalt de moderne visserijindustrie jaarlijks 1,1 tot 2,2 biljoen wilde vissen uit de zee – naast de octopussen, garnalen, inktvissen en andere zeedieren die door commerciële visserijen worden bejaagd.

Ooit gebruikte de visserijindustrie netten en vistouwen van hennep en andere natuurlijke vezels die op natuurlijke wijze afbreken. Visaggregatieapparaten werden gemaakt van takken, en octopusvallen bestonden uit kleipotten.

Tegenwoordig gebruikt de commerciële visserijindustrie plastic uitrusting om de zee leeg te vangen van alle levende wezens die ze kunnen verkopen – de netten zijn van plastic, de lijnen zijn van plastic, de visaggregatieapparaten zijn van plastic, de octopusvallen zijn van plastic, de touwen zijn van plastic gecoat, en de kisten om de vis te bewaren en te vervoeren zijn van plastic – ondanks de “collaterale schade” die dit veroorzaakt in de vorm van bijvangst, vervuiling en milieuschade:

Omdat visuitrusting van deze kunststoffen goedkoper, lichter en duurzamer is, is het overal in de visserij industrie gangbaar geworden, van ambachtelijke visserij tot industriële commerciële visserij.

De Gevolgen:

1. De zee vervuilen: Deze kunststoffen zijn licht en gemaakt om lang mee te gaan, waardoor verloren vistuig over de hele wereld meegevoerd kan worden door zeestromen. Het hoopt zich op op de zeebodem in beschermde mariene gebieden, verstikt koraalriffen en spoelt aan op onbewoonde stranden waar zeeschildpadden hun eieren leggen. Omdat het zo goedkoop is, worden plastic netten en vallen ook vaak opzettelijk of per ongeluk in zee achtergelaten door de visserijindustrie, in plaats van ze verantwoord te verwijderen of te recyclen op het land.

2. 'Ghost' netten: Achtergelaten netten, lijnen en vallen blijven vis, zeezoogdieren en andere dieren willekeurig vangen en doden, soms wel tientallen jaren lang. Volgens een studie uit 2022 gaat jaarlijks ongeveer 2% van al het vistuig verloren in zee. Dat is inclusief 740.000 km vislijn en 14 miljard haken - genoeg om de aarde 18 keer mee te omcirkelen! Zelfs “biologisch afbreekbare” vislijnen doen er minstens zeven jaar over om te verteren, wat genoeg tijd is om talloze schildpadden, walvissen en zeehonden te wurgen of te verstrikken.

3. Microplastics overal: Plastic vistuig breekt uiteindelijk ook af tot micro -en nanoplastics die door alle zeedieren kunnen worden opgenomen. Deze hopen zich op in de voedselketen en kunnen voedselwebben verstoren, de vruchtbaarheid verminderen en de biodiversiteit schaden.

Zelfs waar wetten bestaan die het type netten reguleren (dodelijke drijfnetten zijn verboden) en voorschrijven dat vistuig op de juiste manier moet worden verwijderd, is er weinig handhaving. Dit maakt het winstgevender om de regels te negeren, omdat de kans om gepakt te worden klein is en de consequenties minimaal.

Een Blik vanaf de Sea Shepherd Campagnes

Bemanning en vrijwilligers van Sea Shepherd zijn wereldwijd dagelijks getuige van de verwoesting veroorzaakt door plastic vistuig:

-> Sinds de start van Operatie Siso in 2016 werkt Sea Shepherd jaarlijks samen met de Italiaanse autoriteiten om illegaal vistuig voor de Middellandse Zeekust van Italië in beslag te nemen, waaronder lange lijnen, drijfnetten, visaggregatieapparaten (FAD’s) en octopusvallen. Hiermee zijn duizenden levens gered en is stroperij en andere illegale visserij in het gebied met 70% verminderd. Onze Italiaanse partner iMilani heeft meer dan 8,6 kg spooknetten en ander vissersafval, dat door onze bemanning werd teruggevonden, gerecycled tot opvouwbare, volledig recyclebare Sea Turtle Crates, die aan boord van ons schip worden gebruikt om geredde schildpadden veilig te vervoeren.

-> Zeeschildpadden worden dubbel getroffen door achtergelaten vistuig: wanneer het aanspoelt op hun neststranden raken moederschilpadden verstrikt bij het leggen van eieren, en de jongen kunnen niet over het afval klimmen om bij de zee te komen zodra ze uitkomen. In 2019 hielp Sea Shepherd’s Bob Barker om meer dan vier ton aan marien afval te verwijderen van een afgelegen eiland in West-Afrika, Cabo Verde, het op twee na belangrijkste neststrand ter wereld voor lederschildpadden.

-> Sinds zeven jaar patrouilleert Sea Shepherd Duitsland op de Oostzee om illegaal en achtergelaten vistuig te verwijderen dat lokale kabeljauwsoorten en bruinvissen bedreigt. In 2024 trokken vrijwilligers in 120 dagen meer dan 5,5 ton aan illegale fuiken en spooknetten uit het water, wat helpt deze dieren te beschermen en het omliggende leefgebied schoon te houden.

-> Tijdens Sea Shepherd Griekenland’s recente Octopus Campagne in de Thracische Zee verwijderde onze bemanning meer dan 6500 illegale octopusvallen. De meeste waren goedkope plastic containers, zoals oude olijfoliepotten, die uiteenvallen en schadelijke microplastics in het water verspreiden, wat niet alleen octopussen bedreigt maar ook het milieu vervuilt.

-> In 2024 coördineerde Sea Shepherd Australië’s Marine Debris Campagne meer dan 100 evenementen en 2000 vrijwilligers verspreid over het land om bijna 40 ton aan marien afval te verwijderen via opruimacties in afgelegen gebieden en gemeenschappen. Daarbij werkten ze samen met de Dhimurru Rangers om het kustgebied van Arnhem Land in het Northern Territory schoon te maken, waar zeeschildpadden eindelijk weer zijn teruggekeerd om te nestelen.

Wat Kun Jij Doen om in Actie te Komen?

Overheden kunnen (en moeten) allerlei maatregelen nemen om te voorkomen dat vistuig de oceanen verder vervuilt. Internationale afspraken zoals het Plastics Verdrag van 2024 hadden kunnen helpen om de vloed van “spooktuig” - waaronder plastic netten, lijnen, vallen, FAD’s, touwen en kisten - tegen te gaan, door een juridisch bindend en uitgebreid kader te creëren dat de hele levenscyclus van vistuig reguleert (van ontwerp en handel tot het verantwoord afvoeren). Helaas is dit verdrag niet geratificeerd.

Maar ieder individu heeft de kracht om het verschil te maken!

• Doneer: Jouw gulle donaties helpen Sea Shepherd om deze essentiële campagnes voort te zetten, illegale visserij tegen te gaan en dodelijk illegaal vistuig op te ruimen waar we het tegenkomen.

• Keer het tij: Veel bewuste consumenten zijn al gestopt met wegwerpplastic en gebruiken nu herbruikbare boodschappentassen, voedselcontainers van roestvrij staal of glazen waterflessen. Maar een van de gemakkelijkste manieren waarop we allemaal kunnen helpen de vloed van microplastics – vooral in onze oceanen – te verminderen, is door minder vis te eten of helemaal te stoppen met vis. Daarmee verminderen we de vraag naar vis en de enorme industrie eromheen.